Tweepijps ontwenningskuur
Waarom kiezen installateurs niet vaker voor de veiligheid van een concentrische rookgasafvoer?
Door Henk Bruining
Nee, ik ga het niet uitgebreid hebben over het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid over koolmonoxidevergiftiging en de ingebouwde ‘failsafe’ van een concentrisch systeem. Daarover is de laatste tijd al genoeg geschreven.
Zijn installateurs inderdaad conservatief?
Waar ik het wel over wil hebben is de Nederlandse verslaving aan tweepijps aansluitingen op de cv-ketel. De Nederlandse installateur is conservatief, zo heet het. Maar als verklaring voor het vasthouden aan tweepijps systemen is dit misschien wat kort door de bocht.
Dus mijn vraag is: waarom houden veel installateurs in Nederland vast aan tweepijps systemen, terwijl een concentrisch systeem veiliger, mooier én qua totaalprijs voordeliger is?
Gewend aan parallelle rookgasafvoer
Historisch gezien is de voorkeur voor tweepijps wel te verklaren. Vroeger hadden ketels één pijp voor de rookgasafvoer. Toen begin jaren tachtig de gesloten systemen werden geïntroduceerd, kwam er gewoon een pijp voor de luchttoevoer bij.
Wat meer dan 25 jaar geleden ook een rol speelde bij de keuze voor een parallelle aansluiting is dat de combinatie concentrisch en VR-ketels lastig was. Dit heeft met name te maken met de hogere rookgastemperatuur van de VR-ketel. Bij VR-ketels met een tweepijps aansluiting waren langere afvoerlengtes mogelijk. Destijds was dat een goede reden om voor parallel te kiezen, maar tegenwoordig is alles HR en werkt concentrisch net zo goed.
Luchtomspoeld verplicht bij overdruk
Dat in bijvoorbeeld Duitsland concentrisch de norm is, komt doordat men dit vanaf het begin verplicht heeft gesteld. Bij een overdruksysteem móet daar een concentrische aansluiting worden gebruikt. In Duitsland noemt men dit overigens ‘luchtomspoeld’. In Nederland moeten we ook naar deze failsafe oplossing, maar dan zonder verplichting… Gaat dat lukken? Wat moet er in Nederland concreet gebeuren om deze omslag mogelijk te maken.
Concentrische hr-ketels bij de groothandel
De hoofdoorzaak van het vasthouden aan tweepijps is mijns inziens dat HR-ketels in Nederland standaard worden geleverd met een parallelle aansluiting.
Stel dat je als installateur met concentrisch wilt werken, dan moet je de parallelle adapter eraf halen en weggooien (!) en zelf een concentrische adapter bijbestellen en erop zetten. Of de parallelle adapter laten zitten en bij Burgerhout een concentrische adapter bestellen en die erbovenop zetten. Dan krijg je een soort gebakje.
Om deze rompslomp te vermijden, zouden álle HR-ketels ook in concentrische uitvoering bij álle groothandels te bestellen moeten zijn. Zo kunnen installateurs probleemloos kiezen voor een systeem met een extra veiligheidsvangnet.
60/100 is echt meestal groot genoeg
In de documentatie van hr-ketels staan als mogelijke aansluitingen bijna altijd: 80-80, 60/100 en 80/125. Drie mogelijkheden dus. Het vreemde is nu dat installateurs die voor concentrisch kiezen, verbazend vaak gaan voor 80/125. Ik zou wel willen weten wat daar de reden voor is. Maar vooralsnog hou ik het er maar op dat installateurs het ‘gevoel’ hebben dat 60/100 te klein is, terwijl deze maat volgens de voorschriften prima kan.
Qua benodigde inbouwruimte maakt 80-80 en 60/100 geen verschil. Het veelgebruikte argument dat concentrisch meer ruimte inneemt, vind ik niet steekhoudend als we het over 60/100 hebben. Dus waar komt dit argument vandaan? Een verklaring zou kunnen zijn dat installateurs bij ‘concentrisch’ té snel aan 80/125 denken. Het zou interessant zijn om te onderzoeken of dit meespeelt bij de verslaving aan tweepijps systemen.
Correct beugelen en dan beugels tellen
Het is zo logisch als wat. Als je twee pijpen gebruikt, heb je twee keer zo veel beugels nodig als bij een concentrisch systeem. Dus meer onderdelen en meer gedoe. Wie kiest voor concentrisch wint dus installatietijd.
Maar dan moet je wel appels met appels vergelijken: volgens voorschrift gebeugelde tweepijps en concentrische aansluitingen. Een monteur die tweepijps niet beugelt en concentrisch wél, komt tot de conclusie dat tweepijps sneller gaat. Maar dat is appels met peren vergelijken. Als je volgens voorschrift beugelt, werkt concentrisch twee keer zo snel.
Ketelfabrikanten aan zet
Minder pijpen, minder beugels, een metalen buitenpijp met hoogwaardige afwerking die perfect bij de HR-ketel past, een gratis failsafe systeem dat mensenlevens redt en een kortere installatietijd… Dit alles kan zelfs de meest conservatieve installateur niet koud laten.
Maar zolang installateurs alleen ketels kunnen bestellen met een tweepijps aansluiting ‘voelt’ concentrisch verdergaan nu eenmaal niet logisch. En dan gaan mensen tegenargumenten zoeken. Het is alsof je een verslaafde drugs geeft en dan zegt: het is gezonder om het niet te nemen.
De uit oogpunt van veiligheid gewenste omslag naar concentrisch gaat volgens mij pas lukken als installateurs niet steevast tweepijps HR-ketels krijgen voorgeschoteld. Ik roep de gezamenlijke ketelfabrikanten en de groothandels daarom op om actie te ondernemen!
